Tasarım Destekleri

TASARIM ALANINDA VERİLEN DESTEKLER HAKKINDA

1- Tasarım Desteği Tebliği ve Mekanizmasını Kısaca Anlatır mısınız?

Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü’nce yürütülen 2008/2 Tasarım Desteği hakkında Tebliğ çerçevesinde tasarım yapan şirketler, tasarımcı/modelistler ile ürün imalatına yönelik şirketlerin yaptığı tasarım harcamaları desteklenmektedir. Bu çerçevede tasarımcı şirketleri/tasarım ofisleri ve işbirliği kuruluşlarının gerçekleştireceği tanıtım, reklam, pazarlama, istihdam, danışmanlık harcamaları, yurt dışında açacakları birimlere ilişkin giderleri ile şirketlerin yurtdışı pazarlara yönelik yüksek katma değerli ürün geliştirmek amacıyla yürütecekleri tasarım ve ürün geliştirme projelerine ilişkin giderler desteklenmektedir.

Başka bir ifade ile destek mekanizması iki ayrı ayaktan oluşmaktadır:

Tasarım şirketleri, tasarım ofisi için

Tanıtım, Reklam, Pazarlama Gideri

İstihdam Gideri

Danışmanlık Harcamaları

Yurdışı Birim Giderleri

İmalatçı şirketler için (yurtdışı pazarlara yönelik yüksek katma değerli ürün geliştirmek amcıyla)

Tasarım ve Ürün Geliştirme Projeleri kapsamında, (Tasarımcı, modelist ve mühendislerin istihdamı, Alet, teçhizat, malzeme ve yazılım giderleri, Seyahat ve web sitesi üyeliğine ilişkin giderler)

Bakanlık tasarım destek mekanizmasında iki temel motivasyonu göz önünde bulundurmaktadır. Desteğe başvuracak ürünün bir Türkiye markasına sahip olması; ürünün yurtdışı pazarlara sunulacak olması.

O yüzden destek kapsamında iki farklı ürün kategorisinden bahsedebiliriz:

Tasarımın bizzat ürün olarak sunulması

Tasarımı yapılan ihraç ürünü.

Tasarımcı şirket / tasarım ofislerine verilen destek ilk tür ürünler içindir, yani tasarımın bizzat kendisi marka/patent koruması altında bir ürün olarak yurtdışı pazarlar için ürütim yapan firmalara satılmaktadır. Tekstil tasarım ve modelistliği bu kapsamda olup, marka olmuş tasarımcılar, tasarımlarını tekstil şirketlerine ürün olarak satmaktadır. Bu kapsamda tasarımı ürün olarak sunan tasarım şirket/ofislerinin yurtdışında iş almak amacıyla yaptıkları tanıtım, reklam, pazarlama; yurtdışında açacakları ofisler; istihdam ettikleri nitelikli personel ve spesifik pazarlara yönelik tasarım süreçlerine dair aldıkları danışmanlık hizmetleri Bakanlıkça desteklenmektedir.

İmalat sanayinde tasarıma dayalı ürün imalatı yapan her türlü şirketin belli bir sektör sınırlaması olmaksızın ürünün imalatı sırasında tasarımı için geliştirdiği projeleri desteklenmektedir. Proje gideri 3 alt kalemden oluşup (istihdam, malzeme-software, seyahat-web site üyeliği) toplam giderlein %50’si azami 1.450.000$’a kadar desteklenmektedir.

İmalatçı şirketler için, ürünün tasarımı dışarıya yaptırıldığında örneğin yukarıda geçen tasarım şirketlerine yaptırıldığında tasarım ürünün bir parçası olarak imalatçı şirketin markası içinde kalıyorsa bu tasarım masrafı ancak 2006/4 sayılı Marka Destek &Turquality kapsamında tasarım gideri olarak desteklenmektedir. Tasarım ayrı bir marka olarak üründen ayırt edici olarak sunuluyorsa bu sefer Tasarım desteği sadece tasarımı yapan tasarımcı şirket veya tasarım ofisene verilmektedir.Başka bir ifade ile imalatçı firmalar tasarım desteğinden yararlanmak istiyorlar ise, kendi bünyelerinde tasarımı yapabilecek bir ekip kurmaları gerekmektedir.

Bu çerçevede ürün geliştirme sürecinde tasarımın önemli bir yer tuttuğu

- Gemi & Yat İmalatı

- Seramik İmalatı

- Cam ürünleri

- Endüstriyel Mutfak ve Mutfak Gereçleri

- Mücevherat

- Konfeksiyon

- Mobilya

- Küçük Ev Aletleri Üretimi

- Medikal Cihaz Üretimi

- Endüstriyel Tasarım Gerektiren Diğer Tüm İmalat Sektörleri

Sektörlerin bu desteklerden yararlanabileceği düşünülmektedir.

2- Tasarım Desteklerine Kimler Başvurabilir?

Ekonomi Bakanlığı tasarımcı şirket ile tasarım ofislerini temel yararlanıcı olarak baz almaktadır. Tasarımcı şirket ve tasarım ofislerinin de modelist ve tasarımcı istihdam etmesi gerekmektedir. Bakanlık bu 4 terimi aşağıdaki şekilde tanımlamaktadır:

Tasarımcı: Faaliyet alanına göre ilgili mesleki örgüte üye olan veya tasarım ya da tasarımla ilgili alanlarda yükseköğrenim görmüş Türk tasarımcılar.

Modelist: Tasarımı ve çizimi belirlenmiş olan konfeksiyon ürünlerinin üretilebilmesi için şablon ve kalıpların hazırlanmasını, ürüne uygun malzeme yapısının tespit edilmesini ve numune dikiminin yapılmasını takip eden, ilgili alanlarda mesleki eğitim görmüş kişiler. 

Tasarımcı şirketi: Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş, Türkiye’de ticari ve/veya sınai faaliyette bulunan, tasarımcının ortak olduğu, endüstriyel ürün tasarımı veya moda tasarımı alanlarında faaliyet göstermekte olan şirketler.

Tasarım ofisi: Türk Ticaret Kanunu hükümleri çerçevesinde kurulmuş ve sadece tasarım hizmeti ve/veya danışmanlığı faaliyetinde bulunan ve bünyesinde en az üç adet tasarımcı bulunan endüstriyel ürün tasarımı veya moda tasarımı alanlarında faaliyet göstermekte olan şirketler.

Bu çerçevede tasarım ve endüstriyel tasarım alanlarında faaliyet gösteren ve Bakanlığın tanımına uyan

- Tasarımcı Şirket

- Tasarım Ofisi

- Tasarım ve Ürün Geliştirme Projeleri Geliştiren Tüm Şirketler 

desteklerden yararlanabilmektedir.

Tasarım ve ürün geliştirme projeleri: Firmaların moda, endüstriyel tasarım ve inovasyon kapasitelerinin artırılarak, ihracata dönük katma değerli ürün üretmeleri amacıyla uygulanacak projeleri olarak tanımlanmakta olup; görüleceği üzere ihracata dönük üretim motivasyonu olması gerekmektedir.

Diğer taraftan İşbirliği kuruluşları da destekler için ehildir. Bakanlık İşbirliği kuruluşunu Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), ihracatçı birlikleri, tasarım konusunda iştigal eden dernek, birlik ve vakıflar olarak tanımlamaktadır.

Bahse konu şirket ve ofisler otomatik olarak destek kapsamına girmemektedirler. Destek talebinde bulundukları proje ile başvuru yapılmakta olup; projesnin destek kapsamına alınıp alınmamasına Tasarım Destek Komitesi karar vermektedir. Tasarım Destek Komitesi, Bakanlık, TİM ve Bakanlığın uygun gördüğü işbirliği kuruluşları temsilcileri ile konusunda uzman kişilerden oluşur. Destek programı kapsamına alınacak tasarımcı şirketleri, tasarım ofisleri, işbirliği kuruluşlarının tasarıma ilişkin sunacağı projeler ile şirketlerin sunacağı tasarım ve ürün geliştirme projelerinin seçimi ve uygulamaya yönelik konularda Bakanlığa istişari nitelikte görüş bildirir.

Şirketinizin/ kuruluşunuzun, söz konusu desteklere başvuru için uygun olup olmadığı konusunda tereddüt yaşıyorsanız konusunda Suvay Müşavirliğin uzman ekibi ile iletisime geçebilirsiniz.

3- Tasarımcı Şirketi/ Tasarım Ofisi olarak hizmet vermekteyiz. X şirketinin Y ürünlerinin tasarımlarını yapıyoruz. Bakanlık bize destek verir mi?

Ekonomi Bakanlığı Tasarım Desteklerinden yararlanabilmek için tasarımcı şirket ve tasarım ofislerinin yaptığı tasarımların fason olarak kullanılmaması gerekmektedir. Tasarım olarak verilen ürünün marka aidiyeti tasarımcı şirkette kalmalıdır. Destekler için bu ilk şarttır. İkinci şart ise tasarımın yapıldığı ürünün yurtdışına ihraç edilmesi, yurtdışında satılması gerektiğidir. Elbetteki Bakanlık katı şekilde ürünlerin tümüyle ihraç edilmesini beklememekle beraber ürünün ihraç edildiğinin ispatlanmasını beklemektedir.

4- ........ imalatı yapan bir şirketiz. Tasarımlarımızı X tasarımcısına yaptırmaktayız. Tasarım giderlerimiz için Bakanlık Destek verir mi? 

Bakanlık, ürün imalatı gerçekleştiren her firmanın usulunce sunduğu Tasarım ve Ürün Geliştirme Projeleri kapsamında tasarım desteği vermektedir. Burada Bakanlık söz konusu projenin dışarıda yaptırılmasını değil, in house, firma içerisinde yapılmasını istemektedir. Proje sonucunda üretilecek ürünün ihraç edilmesini beklemektedir. Sunulan proje raporunda bu bağlantılar net bir şekilde sunulamazsa, proje başvuruları kabul edilmemektedir.

Burada dışarıdan alınan tasarım hizmeti 2008/2 sayılı Tasarım Desteği kapsamına girmemektedir. Söz konusu firma ya 2006/4 sayılı Marka Destek & Turquality programına girecek ve o surette yaptırdığı bu tasarım harcamasını Turquality programı destekleri kapsamında Bakanlıktan karşılanmasını bekleyecek ya da söz konusu tasarımcıyı işe alacak ve Tasarım ve Ürün Geliştirme Projesini Bakanlığa sunacaktır. Bakanlık, proje kapsamında istihdam edilen tasarımcı, modelist, mühendislerin maaşlarının yarısını karşılamaktadır. Ayrıca gerekli malzeme, software, alet, cihaz vb. giderlerin de yine %50’si karşılanmaktadır.

5- ........ imalatı yapan bir şirketiz. Kendi tasarım birimimiz bulunmakta. Tasarım giderlerimiz için Bakanlık Destek verir mi? 

Firma Tasarım ve Ürün Geliştirme Projesini Bakanlığa sunacaktır. Bakanlık firmanın projesinin fizble ve hedeflerle uyumlu olup olmamasını değerlendirecek ayrıca üretimin ihracata dönük olup olmamasına bakacaktır. Sadece ya da ağırlıklı olarak iç pazara yönelik üretim için tasarım projeleri Bakanlıkça desteklenmemekte olup açık red sebebidir. Bakanlık, proje kapsamında istihdam edilen tasarımcı, modelist, mühendislerin maaşlarının yarısını karşılamaktadır. Ayrıca gerekli malzeme, software, alet, cihaz vb. giderlerin de yine %50’si karşılanmaktadır.

6- Tasarım Desteği Tebliği kapsamında destekler ve bu destekler için şartlar nelerdir?

Tasarım sektörüne yönelik olarak firmalar için 6 kalem; işbirliği kuruluşları için 2 kalem destek bulunmaktadır. Bu destekler içerisinde “tasarımcı/modelist istihdamı”, Tasarım ve Ürün Geliştirme Proje Desteği”, sadece bu sektöre has desteklerdir. Destek kalemleri aşağıda sunulmaktadır:

Yurtdışı Birim Desteği: Tasarımcı Şirketler ile tasarım ofisleri, Doğrudan veya yurt dışında faaliyet gösteren şirketleri ya da şubeleri aracılığıyla açtıkları birimlerin Tasarımcı Şirketi için Kurulum/Dekorasyon giderleri %50 oranında 100.000$’a kadar; Kira+Kiralama ilişkin danışmanlık+vergi/resim/harç giderleri ise %50 oranında 200.000$’a kadar; Tasarım Ofislerinin ise urulum/Dekorasyon giderleri %50 oranında 50.000$’a kadar; Kira+Kiralama ilişkin danışmanlık+vergi/resim/harç giderleri ise %50 oranında 100.000$’a kadar desteklenir. Destekler 4 yıl boyunca geçerlidir.

Reklam Tanıtım Pazarlama Desteği: TV, Radyo, Sinema, basılı materyal, PR çalışması, tanıtım-lansman organizasyonları gibi faaliyetleri içeren Reklam, tanıtım ve pazarlama faaliyetlerine ilişkin harcamalar; Tasarımcı Şirketler için %50 oranında ve yılllık azami 300.000$’a kadar; Tasarımcı Ofisleri için %50 oranında yıllık 150.000$’a kadar desteklenir. Destekler 4 yıl boyunca geçerlidir.

Patent, Model ve Endüstriyel Tasarım / Marka Tescili ve Korunması Desteği: Tasarımcı Şirketler ile tasarım ofislerinin Patent, faydalı model ve endüstriyel tasarım tesciline ilişkin harcamaları ile markalarının yurtdışında tescili ve korunmasına ilişkin giderleri % 50 oranında ve yıllık en fazla 50.000 ABD Doları, tutarında desteklenir

Danışmanlık Desteği: Uluslararası pazarlarda rekabet avantajını artırmak üzere Bakanlığın belirlediği konularda firma/kuruluş/uzmanlardan alınan danışmanlık hizmetlerine ilişkin giderler, Tasarımcı Şirketi için %50 oranında yıllık azami 200.000$’a kadar; Tasarımcı Ofisi içinse %50 oranında yıllık azami 100.000$’a kadar desteklenir. Destekler 4 yıl boyunca geçerlidir. Söz konusu destek alınmadan önce, Bakanlığa başvurup önonay alınması gerekmektedir. 

Tasarımcı / Modelist İstihdamı Desteği: İstihdam edilen tasarımcılar ile modelistlerin brüt maaş giderleri tasarım şirketleri için %50 oranında ve yıllık en fazla 150.000 ABD Doları; tasarım ofisleri için %50 oranında ve yıllık en fazla 200.000 ABD Doları kadar desteklenir. Destekler 4 yıl boyunca geçerlidir.

Tasarım ve Ürün Geliştirme Projeleri Desteği: Destek kapsamına alınan tasarım ve ürün geliştirme projeleri için,

a) İstihdam edilecek tasarımcı, modelist ve mühendislerin brüt maaşları toplam en fazla 1.000.000 ABD Doları,

b) Alet, teçhizat, malzeme ve yazılım giderleri toplam en fazla 250.000 ABD Doları,

c) Seyahat ve web sitesi üyeliğine ilişkin giderleri toplam en fazla 150.000 ABD Doları,

olmak üzere proje bazında % 50 oranında desteklenir.

Tasarım Sektörü Destekleri Özet Tablo

Destek Türü

Destek Miktarı

Patent, Marka Tescil

%50 Yıllık 50.000 $ 

Reklam Tanıtım, Paz.

Tasarımcı Şirketi:%50; 300.000$ (4yıl) Tasarımcı Ofisi:%50; 150.000$ (4 yıl)

Yurtdışı Birim

Tasarımcı Şirketi: Kurulum/Dekorasyon: %50, 100.000$, Kira+Kiralama ilişkin danışmanlık+ vergi/resim/harç: %50, 200.000$/yıl (4 yıl)

Tasarım Ofisi: Kurulum/Dekorasyon: %50, 50.000$, Kira+Kiralama ilişkin danışmanlık+ vergi/resim/harç: %50, 100.000$/yıl (4 yıl) 

Danışmanlık

Tasarımcı Şirketi:%50; 200.000$ (4yıl), Tasarımcı Ofisi: %50; 100.000$ (4 yıl)

Tasarımcı/ Modelist İsth.

Tasarımcı Şirketi:%50;150.000$, 4yıl Tasarımcı Ofisi: %50, 200.000$/yıl, 4 yıl

Tasarım ve Ürün Geliştirme Projeleri

Şirket (Proje başına): Tasarımcı, modelist ve mühendislerin brüt maaşları: %50; 1.000.000$

- Alet, teçhizat, malzeme ve yazılım giderleri: %50, 250.000$

- Seyahat ve web sitesi üyeliğine ilişkin giderler: %50, 150.000$ (3+2 yıl)

Diğer taraftan bu sektöre verilen tüm destekler için Bakanlıkça ön onay verilmesi gerekmektedir. Tasarım Destek Komitesi proje başvurularına ilişkin olumlu/olumsuz görüş belirtmektedir. Tasarımcı şirketleri ve tasarım ofislerinin başvuru formu ve ekindeki belgelerle birlikte önce Bakanlığa müracaat ederler; Bakanlığın belgelere yönelik olarak yapılan ön inceleme neticesinde şartları haiz olduğu belirlenen tasarımcı şirketleri ve tasarım ofislerinin;

a) Stratejik planlama (İş planları),

b) Marka Yönetimi,

c) Pazarlama, müşteri ve ticaret yönetimi,

d) Tasarım süreç yönetimi (Bilgi sistemleri yönetimi bu kapsamda değerlendirilir),

e) Organizasyon ve insan kaynakları

alanlarındaki düzeylerinin belirlenebilmesini teminen Tasarım Destek Komitesi’nin istişari nitelikteki görüşü de alınmak suretiyle, yapılacak değerlendirmeler sonrasında Bakanlık tarafından destek kapsamına alınmaları gerekir.

Son olarak Bakanlık İşbirliği Kuruluşlarının Reklam tanıtım Pazarlama giderlerini desteklemekte ve en fazla 30 tane tasarımcının yarışma suretiyle seçilerek 2 yıl boyunca yurt dışında tasarım alanında yüksek lisans masraflarını karşılamaktadır.

7- Tasarımcı Şirket olarak kurumsal kapasitenin geliştirilmesi bağlamında İnsan Kaynakları konusunda Danışmanlık almak istiyoruz. Bakanlık masraflarımızı karşılar mı?

Bakanlık, tasarımcı şirket/tasarım ofislerinin uluslararası rekebetçiliğini artırmak maksadıyla Danışmanlık giderlerini %50 oranında destkelemektedir. Destek tasarımcı şirketi için yıllık azami 200.000$’a kadar; Tasarımcı Ofisi içinse yıllık azami 100.000$’a kadardır. Bakanlık sunulan tasarım ürnünün değişik pazarlara adaptasyonunu sağlamak maksadıyla alınan danışmanlık hizmetlerini desteklemektedir. Burada örneğin tekstil tasarımı alanında Brezilya pazarına girmek için oradaki müşterilerin öncelik ve tercihlerini tasarımlara yansıtmak amacıyla Brezilyalı bir tasarımcıdan danışmanlık hizmeti alınabilir. Ya da endüstriyel tasarım yapılan bir ürün için spesifik bir pazara yönelik yapılacak tasarımlar için gerekli hukuki mevzuat vb araştırması için danışmanlık alınabilir. Fakat insan kaynakları gibi doğrudan yurtdışı pazaragiriş ve ürün sunumuna bağlı olmayan bir alanda Bakanlık destek sağlamayabilir.

Turquality desteklerinde şirketlerin kurumsal kapasitesinin artırılmasına yönelik tüm işletme süreçlerine danışmanlık desteği verilmektedir. Oradaki amaç şirketlerin kurumsal kapasitelerinin artırılması ile kürel marka oluşturulmasıdır. Tasarım tebliğindeki temel amaç ise tasarım alanlarında pazar payının artırılmasıdır. O yğüzden alınacak danışmanlık hizmetinde yurtdışı pazara erişime yönelik bir yaklaşım Bakanlıkça göz önünde bulundurulacaktır.

8- Turquality kapsamında Bakanlıktan destek alan bir firmayız. X pazarına yönelik üreteceğimiz ürün için yapacağımz tasarım çalışmasının Bakanlıkça desteklenmesi amacıyla 2008/2 sayılı Tasarım tebliğindeki Tasarım ve Ürün Geliştirme Proje Desteği’nden yararlanabilir miyiz?

Bakanlık aynı destek kalemlerinden yararlanılması durumunda bir destek mekanizmasına dahil olunduğu zaman diğer destek mekanizmasına da dahil olunmasına izin vermemektedir. Bu çerçevede Turquality dahilindeki bir firma tasarım giderleri için Turquality destekleri kapsamında tasarım desteği alabildiği için; 2008/2 sayılı Tebliğ’deki desteklerden yararlanamayacaktır.